Wie vanuit Wolvega via de Steenwijkerweg richting Steenwijk rijdt, ziet aan de oostzijde van de weg een werkbouwput met een indrukwekkend vertoon aan graaf- en andere werkmachines. Wat is er aan de hand?
Het gebied ten zuiden van de nieuwe aanleg wordt opnieuw ingericht.
Dit zijn de doelstellingen:
- Realiseren nieuwe natuur
- Realiseren waterberging
- Bijdragen aan verbeteren waterkwaliteit
- Versterken landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteiten
- Vergroten van de educatieve en recreatieve waarde
Op de site van It Fryske Gea meer hierover.
De bovengenoemde natuurbeschermingsorganisatie werkt hier aan samen met Wetterskip Fryslân, de provincie Friesland en de gemeente Weststellingwerf. Onder de directie en toezicht van Arcadis.
Weidevogels
Stel je voor… als tureluur bijvoorbeeld. Na een lange, vermoeiende reis kom je in de lente op de vertrouwde broedplaats. Je heb zin er in, het was vorig jaar goed bevallen. Maar er is iets aan de hand. Er is grote drukte. Lawaai van graafmachines en trekkers die heen en weer rijden, maar niet op de broedvelden van vorig jaar. Oh, gelukkig maar! Ja, dacht de tureluur, als je de media leest, staat het vol met berichten zoals… we gaan de krachten bundelen om de achteruitgang van de weidevogels te stoppen of… er is overleg met alle partijen, we moeten onze weidevogels beschermen! De beste onderzoekers zijn daar mee bezig, tot aan Brussel toe is alarm geslagen, redt de weidevogels! Dan moet het goed komen. Ze gaan toch niet onze velden verstoren!
Wel dus… op de vochtige graslanden staan allemaal palen met wapperende rood-witte linten en die zijn niet geplaatst om de vogels feestelijk te verwelkomen na de lange reis. Er is zelfs een geluidsapparaat die de roep van roofvogels imiteert! Ik loop hier met mijn zoon. Hij herinnert mij er aan dat twee jaar geleden, hier op dezelfde plek, we door de boswachter van It Fryske Gea vriendelijk maar ferm werden gewaarschuwd om dit weidevogelgebied niet te betreden.
Ondertussen vliegt een roepende tureluur boven onze hoofden, op zoek naar een plek om te broeden…tevergeefs.


Mijn vragen hierover via een mail aan It Fryske Gea leverde dit antwoord op: Ik ben het met u eens dat het tijdstip van aanvang niet gunstig is, de paar weidevogels die hier nog nestelden kunnen dit niet meer doen.
Het gebied is echter niet aangewezen als weidevogelreservaat en zal in de toekomst met de aanwezigheid van petgaten nog minder geschikt zijn.
Er is een bewuste keuze gemaakt om op plaatsen waar de leefomstandigheden beter zijn voor weidevogels, daar de prioriteit te leggen.
Tja, de paar weidevogels…die moeten verkassen naar de weidevogelreservaten, waar we misschien in de toekomst om het geluid van de Grutto te kunnen horen we een kaartje moeten kopen.
Spontaan of kunstmatig?
Over dit soort projecten wordt er erg goed nagedacht, de natuur en landschappelijke waarde hebben de grootste prioriteit. De grote expertise wordt optimaal gebruikt om zoveel natuur te scheppen. Natuur die toegankelijk is voor het publiek, die vanuit het bankje naast het wandelpad is te bewonderen.
Natuur moet ‘gemaakt’ worden, zodat je een bord kunt ophangen om te pronken met de goede daad. Maarja, dan zit je met de bestaande spontane natuur, die in de weg staat, want die heeft jouw expertise niet nodig, die redt zich wel.
In dit gebied groeiden verschillende bosschages, houtwallen en andere spontane houtopstanden. Ten behoeve van de landschappelijk inrichting zijn ze grotendeels gekapt. Een oude, brede houtwal met knoestige essen, wilgen, elzen en eiken is met grof geweld ‘uitgedund’. Bulten stammen lagen naast de weg. Deze houtwal was werkelijk fantastisch, breed en onbeheerd. Levende, zieke en dode bomen groeide door elkaar in een wirwar welke een paradijs was voor vele soorten. Maar spontaan wordt blijkbaar niet gewaardeerd, zelfs niet door natuurbeschermingsorganisaties.




Volgens It Fryske Gea zijn de bomen preventief weggehaald omdat ze een slechte vitaliteit vertoonden. Deze redenering verwacht je van een hoveniersbedrijf, niet van een organisatie die de natuur moet beschermen. Van veiligheidsrisico’s was er hier geen sprake. Zieke of dode bomen zijn namelijk een Walhalla voor insecten, vogels en paddenstoelen. Oude spontane opstanden van essen kunnen ook bepaalde genetische variatie vertonen die resistentie tegen de essentaksterfte hebben. Dat zou je moeten koesteren als beheerder.
Bomen die langs de weg groeiden moesten ook wijken, behalve de bomen die twee boompalen eromheen hadden, dus aangeplant. Dit is opmerkelijk en een psychologisch onderzoek waard. Wat spontaan is heeft blijkbaar geen waarde, slechts voor de verbrandingsinstallatie, want er zit geen handel achter.


Petgaten
Waar voorheen een kleinschalig vochtig boeren grasland was, in de lente vol pinksterbloemen, worden petgaten gegraven. Petgaten zijn een erfenis van de turfwinning, dus helemaal niet natuurlijk. Ze zijn wel een goede biotoop voor watervogels en waterplanten. Wat er eigenlijk komt is een vijver in het vorm van een petgat. Vervalsing van het cultuurlandschap zou je zeggen.
De geschiedenis herhaalt zich. Vroeger moest de spontane natuur plaats maken voor de landbouw, in de ruilverkaveling bijvoorbeeld. Nu gebeurt hier hetzelfde, niet om voedsel te produceren, overigens een goede reden om dat te doen, maar om ‘natuur’ te maken. In beide gevallen is de spontane natuur de dupe. Het staat vast dat de bedoelingen van de betrokken partijen goed zijn….het landschap mooier maken en de natuur toegankelijk maken voor het publiek. Waarom worden de bestaande natuurwaarden zoals dat kleine weidevogelgebied en de spontane bosschages en houtwallen niet in het project opgenomen? Daar kan het publiek ook van genieten!
Tot slot
Ongetwijfeld zal het hier ook mooi worden, een wandelpad tussen de petgaten vol eenden en gele plomp. Volgens de ontwerpers zou hier ook een bloemrijk grasland ontstaan…of pitrusvelden. Nou nou, wat een negativiteit… Dit zou de lezer ook kunnen denken. Ja, ik geef het toe, ik ben erg teleurgesteld in de wijze waarop de spontane natuur weggewerkt wordt om plaats te maken voor gemaakte natuur. Natuurbetutteling…